چهارباغ (چارباغ) سیاه و سفید
چهارباغ در زمان شاه‌عباس برای اتصال کاخ‌ها، باغ‌های شاهی، اعیان میان دروازه دولت و سی‌وسه‌پل (پل زاینده‌رود یا پل اللهوردی‌خان یا پل جلفا) و در دل باغ‌های اطراف‌ش ساخته شد. البته همانطور که شاردن سفرنامه‌نویس و سیاح فرانسوی عصر صفوی نوشته: «گردشگاهِ مشجرِ عمومیِ اصفهان». پس اینجا نه فقط خیابانی برای اتصال که تفرجگاهی عمومی با درختان فراوان و سایه‌هایی برای آرمیدن و لمیدن بوده و نه فقط برای اعیان و اشراف که برای «عمومِ مردم».
در آن زمان مردم برای در کردن خستگی‌های ناشی از کار روزانه و کوک کردنِ کِیف‌شان به چهارباغ می‌رفتند و به قول کمپفر دیگر سفرنامه‌نویس: «قهوه‌چی‌ها و صاحبان مهمان‌خانه‌ها روی پل‌های آن حصیر و قالی انداخته‌اند تا مردم روی آن استراحت کنند. مردم در حین کشیدن قلیان و صرف نوشیدنی روی آنها می‌نشینند و نمایش و هنرنمایی نقالان و شاعران را نگاه می‌کنند و به بهترین وجه وقت می‌گذرانند. آنها فقط وقتی هوا خیلی گرم شود به اتاق‌های خنک داخل قهوه‌خانه‌ها می‌روند.»
در اصفهان انشعاب‌هایی از رودخانه، آب را به درون شهر و خانه‌ها و اماکن راه می‌بردند که به آنها «مادی» گفته می‌شود. مادی‌ها روح طبیعت را به دل شهرهای امروزی هم می‌اندازند (البته زمانی که رودخانه آب داشته باشد). دو مادی مهم اصفهان «مادی فرشادی» و «مادی نیاسرم» هر دو از چهارباغ عبور می‌کنند. از سمت سی‌وسه‌پل وارد چهارباغ که بشوید همان ابتدا زنده‌رود کوچکی زیر پای شما در جریان است. سمت راست و چپ هم مادی را می‌بینید و هم درختان انبوه اطرافش‌را. اگر از خیابان جدا بشوید و مسیر مادی را به هر طرف پی‌بگیرید احساس می‌کنید بکلی از شهر کنده شده و در طبیعتی آرام قرار گرفته‌اید.
جلوتر و دقیقن روبروی خیابان آمادگاه مادی فرشادی قرار گرفته. یک‌طرف آن را می‌بینید اما ادامه‌ش کجاست؟
رد تاریخ روی چهارباغ اصفهان
شاید مهترین ویژگی این خیابان موقعیت جغرافیایی آن در شهر اصفهان باشد. شاید اصلن همین‌ها بوده که ویژه‌اش کرده؛ نزدیکی به میدان نقش‌جهان، نزدیکی به جلفا. نزدیکی به مراکز فرهنگی مثل کتابخانه‌ی مرکزی و کتابفروشی و سینما و تئاتر و میانه‌ی همه چیز بودن. اما علاوه‌بر این نزدیکی‌ها خود چهارباغ هم از عمارت‌های تاریخی آنچنان بی‌نصیب نمانده. من به دو عمارت مهم اشاره‌ای کوتاه می‌کنم. چرا که نمی‌خواهم زیاد از گذشته بنویسم و بگویم. همین اندازه کافی‌ست تا کمی از شکوه تاریخی آن را مزمزه کنیم. در ادامه مسیر خیابان چهارباغ اصفهان را در نقشه مشاهده می‌کنید.
- ۹۹/۰۸/۰۵